Interviews

De Standaard, 08 maart 2001
Raf Weverberg

De bibliotheek van Anne Provoost

De bibliotheek van Anne Provoost ziet er precies uit zoals het hoort: boekenkasten die tot het plafond reiken, en een laddertje om aan de bovenste planken te geraken. De rangschikking is niet zo comme il faut , zegt ze.

"Mijn boeken zijn voor een buitenstaander op een volstrekt onbegrijpelijke wijze geordend. Ze staan namelijk per schrijfproject. Dit hier is bijvoorbeeld de afdeling Afrika, voor een boek dat ik nog niet heb afgemaakt, en daar staat Antwerpen in de Middeleeuwen, waar ik uit geput heb voor mijn boek De Roos en het Zwijn . Door die vreemde rangschikking kan je hier dus een roman van Allende naast een boek over Incest Behavior vinden."

"Er staat hier meer non-fictie dan fictie. We hebben trouwens een aankoopstop voor fictie afgekondigd - want als je niet oppast beginnen boeken je te overwoekeren. Doordat ik nu in het finale stadium zit van een nieuw boek, heb ik ook niet veel tijd om de literaire actualiteit te volgen. Als ik tegenwoordig iets lees, is het meestal non-fictie over de zondvloedoverleveringen of het Oude Testament, als research. Maar ook als het niet om research gaat, kan ik heel veel genieten van non-fictie. Bijvoorbeeld handleidingen voor avonturiers, van het genre "hoe overleef ik op water, hoe vang ik wild" - soms zijn het literaire parels, zoals Thesiger over Moeras-Arabieren . Of - in een heel ander genre - Elizabeth Badinters De mythe van de moederliefde. En hier, Leni Riefenstahls fotoreportages uit Afrika. Het morele dier van Robert Wright, een boek van het kaliber van Massa en Macht van Elias Canetti. Ook marginalere onderwerpen kan ik appreciëren, zoals Vreemdeling in het dal der koningen van Ahmed Osman. Osman is een moslim die een hele theorie opbouwt rond een mummie die door de egyptologie als minder interessant beschouwd wordt, maar waarvan hij beweert dat het de bijbelse Jozef is. De Jozef uit het Oude Testament welteverstaan, die werd verkocht als slaaf en later onderkoning werd. Ik weet niet wat het wetenschappelijk waard is, maar het is wel prettig om te lezen. Het reikt je een andere bril aan om naar de geschiedenis te kijken."

"Wat de afdeling fictie betreft, moet je weten dat zowel ik als mijn man nogal houden van ambitieuze, veelomvattende vertellingen. Zo heb ik onlangs nog erg genoten van De Hemelruiter, de nieuwste van Anton Quintana. Ik merk dat tegenwoordig vooral het stilistisch uitgepuurde werk in de mode is, al of niet in combinatie met een autobiografische invalshoek. Maar ik wil hier even een lans breken voor boeken die doen alsof ze de hele wereld bevatten, die proberen een 'groot verhaal' te vertellen. Ik ben zeker niet vies van een boek dat beweert 'alles' te zijn. En dan kom je bij Don DeLillo terecht en..."
Harry Mulisch?
"Mja, maar in De Ontdekking van de Hemel stoorde ik me aan het puur mannelijke standpunt: dat een vrouw daar ligt als een soort van klinisch dode, een broedmachine . Ik krijg daar koude rillingen van."
Ze lacht.
"Maar de pretentie waardeer ik dan weer wel. Nee, ik ging het eigenlijk hebben over twee andere boeken, die ook stilistisch heel complex zijn, Toni Morrisons Beloved - met een ultra -vrouwelijk standpunt - en Careys ''Oscar en Lucinda'' . Ze gaan heel diep in op dingen die ogenschijnlijk niet terzake doen, maar die wonderwel passen in het geheel. Carey beschrijft in ''Oscar en Lucinda'' een dominee die een spelletje poker speelt, en al zegt hij het nergens expliciet, je voélt de zonde in de kamer zinderen. Dat banale spel poker wordt op zo'n manier beschreven dat je onnoemelijk veel over die dominee te weten komt. Ik ben niet geïnteresseerd in een storm die opsteekt, als het er de schrijver alleen om te doen is een storm te beschrijven: ik wil dat die storm mij iets zegt over het personage."

"Ik zei al dat ik hou van boeken die pretenderen dat ze alles omvatten, en er is geen genre dat daar meer aanspraak op maakt dan religieuze boeken. Het geloof is een fascinerend gegeven. Het evangelie volgens Jezus Christus van de atheïst José Saramago vind ik bijvoorbeeld een hele mooie poging om te begrijpen waar die drang om te geloven vandaan komt. Die interesse voor religie heb ik al heel lang. Ik merk het nu ik aan het schrijven ben aan ''De Arkvaarders'' , over de zondvloed: ik ga uit van een voorkennis bij mijn lezers die er volgens mijn uitgever allang niet meer is. Terwijl ik die kennis vroeger wél heb meegekregen. Bijvoorbeeld: veel mensen kwamen er blijkbaar pas dankzij Julian Barnes' History of the World in 10 1/2 Chapters achter dat volgens de mythologie ook Noachs zoons mee op de ark mochten, en dat Noach later dronken in zijn tent lag. Ik vind dat spijtig. Ik vind dat onze twintigste-eeuwse iconen het verlies van de traditie niet kunnen vervangen."